Histamin İntoleransı
Konu Başlıkları
Histamin vücudumuzda doğal olarak üretilen ve çeşitli besinlerle dışarıdan alınan doğal bir maddedir. Vücudumuzda önemli görevleri vardır. İşlevini yerine getirdikten sonra ve ihtiyaç olmadığında enzimler tarafından parçalanır.
Histaminin Vücudumuzdaki Görevleri
Histaminin vücutta 3 önemli görevi vardır.
- Sinir sistemindeki görevi: Beyne, vücudun durumu hakkında bilgi taşıyan haberci maddelerden biridir.
- Sindirim sistemindeki görevi: Yemeklerden sonra mideden asit salgılanmasını sağlar. Salgılanan asit, yemeklerin parçalanması ve sindirilmesi işlemlerinde kullanılır.
- Bağışıklık sistemindeki görevi: Bağışıklık sistemi için “kırmızı bayrak” görevi görür. Dışarıdan vücudumuza zararlı bir yabancı madde girdiği zaman, histamin tüm vücudumuza “vücudun saldırı altında” mesajını iletir. Bu mesaj sonrasında bağışıklık hücreleri yabancı maddelere saldırmaya başlar.
Alerjik reaksiyonlar temel olarak histaminin bağışıklık sistemindeki görevi ile ilgilidir. Dışarıdan gelen madde zararlı olmadığı halde histamin salgılanmasına sebep olur. Bunun sonucunda vücudumuz kaşıntı, kızarıklık, burun akıntısı gibi çeşitli tepkiler vermeye başlar.
Histamin intoleransı alerjik bir rahatsızlık değildir. Belirtilere histamin sebep olduğu için çoğu zaman alerji olduğu düşünülür. Ancak asıl sebep vücudumuzda ihtiyaçtan daha fazla histamin bulunmasıdır.
Histamini Etkisiz Hale Getiren Enzimler
Vücudumuzda doğal olarak üretilen veya besinlerle dışarıdan alınan histaminin tamamı iki enzim tarafından etkisiz hale getirilir.
- HNMT ( histamin- N- metiltransferaz ): Çoğunlukla sinir sisteminde çalışan bir enzimdir.
- DAO ( diamin oksidaz ): Diğer sistemlerde bulunan bir enzimdir.
Histamin intoleransı, genellikle DAO enziminin yetersiz çalışmasından veya besinlerle çok fazla histamin alınmasından kaynaklanır. Bu nedenle bir alerji değil, vücudumuzdaki histamin dengesinin bozulmasıdır.
En Sık Görülen Belirtiler
Histamin, vücudumuzdaki neredeyse tüm organ ve dokuları etkiler. Bu sebeple histamin intoleransının kişiden kişiye değişen birçok belirtisi vardır. Belirtiler genellikle yemekten sonra 1 saat içinde başlar ve 24 saate kadar sürebilir. Sürekli histamin yönünden zengin besinler tüketilirse belirti süresi günlerce sürebilir.
Yemekten sonra görülen belirtiler;
- Deride kızarıklık
- Kaşıntı
- Migren
- Baş ağrısı
- Burun akıntısı
- Yorgunluk
- Uyku hali
- Mide ve bağırsak sisteminde bulantı
- Kusma
- Karın ağrısı
- Karında şişlik hissi
- Reflü
- Karın bölgesinde kramplar
- İshal veya kabızlık
Histamin yönünden zengin besinler sürekli tüketildiğinde görülen belirtiler;
- Taşikardi
- Aritmi
- Nefes darlığı
- Astım atağı
- Menstrüel bozukluklar
- Depresif ruh hali
- Sinirlilik
- Gerginlik
- Bilinç bulanıklığı
- Uyku bozuklukları
- Sistit
- Genital florada bozulma
- Ödem
- Eklem ağrıları
Histamin İntoleransına Sebep Olan Etkenler
1. Besinler
Vücudumuzdaki histamin dengesinin bozulması genellikle besinlerle çok fazla histamin alınmasından kaynaklanır. Histamin intoleransını engellemenin en temel yolu histamin yönünden zengin gıdalardan uzak durmaktır.
Yüksek oranda histamin içeren besinler;
- Ispanak
- Patlıcan
Bunlara ek olarak;
- Fermente gıdalar
- İşlenmiş et ürünleri
- Kurutulmuş meyveler
- Domates
- Portakal
- Muz
Taze meyve, sebze ve balıklar çok az histamin içermektedir. Ayrıca yumurta, zeytin yağı ve badem sütü, hindistan cevizi sütü çok az histamin içerdiği bilinen diğer besinlerdir.
Histamin içeren ve içermeyen gıdalar ile ilgili daha fazla bilgi için uzman bir diyetisyen ile görüşmekte fayda vardır.
2. DAO Enziminin Yetersiz Çalışması
Besinler ile histamin alınması yanında DAO enziminin yetersiz çalışması da histamin intoleransına neden olur.
DAO enzimi çeşitli mutasyonlar sebebiyle doğuştan az olabilir. Ayrıca gluten intoleransı, geçirgen bağırsak sendromu, Crohn Hastalığı, ülseratif kolit ve ince bağırsakta aşırı bakteri üremesi de DAO azalmasına ve histamin intoleransının yaşanmasına sebep olabilir.
Alkol, enerji içeceği, kafein ve hem yeşil hem siyah çay DAO enziminin çalışmasını engeller ve böylece histamin intoleransına sebep olur.
3. İlaçlar
Besinler ve hastalıklar dışında histamin intoleransına neden olan çeşitli ilaçlar da vardır. Bu ilaçlar DAO enziminin çalışmasını engelleyerek histamin dengesinin bozulmasına sebep olurlar.
Özellikle inflamasyona karşı kullanılan aspirin, ibuprofen gibi ilaçlar ile çeşitli antidepresanlar ve alerjik reaksiyonlara karşı kullanılan bazı ilaçlar histamin intoleransını tetikleyebilir.
Bunların yanında kalp ritim bozukluğuna karşı kullanılan ilaçlar ve doğum kontrol hapları da histamin dengesizliğine sebep olur.
Hiçbir ilaç gereksiz yere kullanılmamalıdır. Ancak kullanılması zorunlu ise ve histamin intoleransına sebep oluyorsa, kişinin beslenme şekli düzenlenmelidir. Histamin içermeyen gıdalar ile beslenmek, intolerans belirtilerini azaltır.
4. Vitamin Eksikliği
B6 ve C vitamini eksikliği histamin intoleransına sebep olur. Ayrıca vücutta yeterince bakır ve çinko bulunmaması da histamin dengesizliğine sebep olur.
Beslenmesini düzenlediği halde histamin intoleransı belirtileri yaşayan kişilerin vitamin eksikliğini belirlemek için kan testi yaptırmaları gerekir.
