L-Karnitin (Levokarnitin): Spor Performansını Artırmaktan Daha Fazlası
Konu Başlıkları
L-Karnitin Nedir?
L-karnitin, vücuttaki amino asitlerin kullanılmasıyla doğal olarak üretilen bir maddedir. Başta çizgili kaslar olmak üzere tüm dokularda bulunur.
En önemli görevi, yağları yakıp enerji üretimine aracılık etmektir.
L-karnitinin vücuttaki üretildiği yer karaciğerdir. Burada, vücut içerisinde doğal olarak bulunan metiyonin ve lizin amino asitleri kullanılarak sentezlenir.
L-karnitin, karnitin olarak bilinen maddenin biyolojik olarak aktif izomeridir. Karnitin ticari olarak sentezlenirken D ve L izomerlerinden karışım elde edilir. Etkin olan L-izomer bu karışımdan ayrıştırılır.
Sporcu besini adı altında satılan ürünlerin çoğunluğu D-L-kartinin karışım halinde bulunur. Daha uygun fiyatlıdır. Ancak vücutta sadece L-karnitin enerji üretiminde kullanılır.
D-karnitin yağ yakımı işlemlerinde kullanılmaz. D-karnitin ve L-karnitin takviyeler ile alındıktan sonra aynı yollardan emilir. Bu nedenle, D-karnitin varlığında vücutta L-karnitin eksikliği görülebilir.
Hangi Hastalıkların Tedavisinde Kullanılır?
- Alzheimer
- Kalp kası hastalıkları
- Yüksek kolesterol
- Sperm sayısı ve sperm morfolojisi bozukluğu
Karaciğer yağlanması ve kronik yorgunluk tedavisinde de kullanılır fakat tedaviye yardımcı olduğu kesin değildir.
Sperm Sayısı ve Morfolojisi Üzerine Etkisi
L-karnitin, erkeklerde sperm sayısını ve morfolojisini artırır. Bu etki, daha fazla yağın yakılıp enerjiye dönüştürülmesi sonucunda sperm üretimi için daha fazla enerji oluşmasına bağlıdır. Ayrıca daha fazla enerji bulunması testislerdeki hücre ölümlerini de azaltır. Bu iki etkinin birlikte olması, hem sperm sayısını hem de sağlıklı spermlerin üretilmesini artırır.
Bu etkilerinden dolayı son yıllarda çocuk sahibi olmak isteyen erkekler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.
Spermler üzerine olan etkisi yaklaşık 2 ay sonunda görülmeye başlanır. Bu nedenle çocuk sahibi olmak isteyen erkeklere 3 ay süre ile günde 2 gram olarak kullanmaları tavsiye edilir.
Zayıflatma Etkisi
L-karnitin, vücuttaki yağların yakılmasına aracılık ettiği için zayıflama amacıyla da sıklıkla kullanılır. Ancak L-karnitinin zayıflatıcı etkisi çok sınırlıdır.
Sadece obez ve ileri yaştaki kişilerde fazla yağların yakılmasına ve buna bağlı zayıflamaya yardımcı olur.
Spor Performansına Etkisi
L-karnitinin bir başka kullanım alanı da spor performansını artırmaktır. Etkisini, spor sonrası dinlenme ve toparlanma (recovery) döneminde gösterir.
Kasların dayanıklılığını (stamina) geliştirir ancak bu etkinin görülmesi aylar sürebilir. Bu nedenle spor performansını artırmak için uzun süreli ve sürekli kullanılmalıdır.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, L-karnitin uzun süre kullanımda damar tıkanıklığına sebep olabilir.
Kullanılması Gereken Doz
L-karnitin için belirlenen günlük ideal doz 2 gramdır. Bunun sebebi bu miktarda vücudun doygunluğa ulaşmasıdır. Daha yüksek dozlarda kullanılması etkisini artırmaz. Çünkü L-karnitin kan proteinlerine bağlanmadığı için fazla alınan miktar doğrudan vücuttan atılır.
L-karnitin vücutta üretilebilir. Ayrıca et, süt ve balık gibi hayvansal gıdalar tüketerek almak da mümkündür. Normal şartlarda besinlerle alınan ve vücutta üretilen L-karnitin yeterlidir. Bu nedenle L-karnitin eksikliği nadir görülen bir durumdur.
L-Karnitin Eksikliği
L-karnitin eksikliği, vücutta yeterince L-karnitin üretilmemesinden kaynaklanmaz. Asıl sebep, üretilen L-karnitinin hücre içerisine taşınmasında yaşanan bozulmadır. Bu bozulma sonucu vücut yeterince enerji üretemez ve kas ağrıları, kalp sorunları, kolesterol yükselmesi ve kan şekeri düzeyinde bozulmalar görülür.
L-karnitin eksikliği, epilepsi ve depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak da görülebilir. Buna ek olarak vegan beslenen kişiler de L-karnitin eksikliği ile karşılaşabilirler.
L-Karnitin Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
L-karnitin takviyelerini kullanmak gerektiğinde, D-L-karnitin karışımı yerine L-karnitin veya emilimi artırılmış Asetil-L-karnitin (ALCAR) tercih edilmelidir.
L-karnitin takviyesi ile birlikte C-vitamini kullanımı, hem emilimini hem de vücutta L-karnitin üretimini artırır.
Asetil-L-Karnitin
Asetil-L-Karnitin, L-karnitine asetil grubu bağlanarak emilimi artırılan çeşididir. Beyin dokusuna daha fazla ulaşır.
Bu nedenle;
- Depresyon
- Alzhemier
- Yaşa bağlı hafıza problemlerinin tedavisine fayda sağlar.
Buna ek olarak;
- Kan şekerini azaltıcı
- Tansiyon düşürücü etkileri vardır.
Bu nedenle günümüzde kalp krizinden ve diyabetten korunma amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.
