Alfa Hidroksi Asitler: Etkisi, Çeşitleri ve Kullanımı
Konu Başlıkları
AHA Nedir?
Alfa hidroksi asitler, çeşitli meyvelerde ve bazı hayvanlarda doğal olarak bulunan bir grup asittir.
Bilinen 7 tane AHA vardır;
- Sitrik asit
- Glikolik asit
- Laktik asit
- Malik asit
- Tartarik asit
- Hidroksi kaproik asit
- Hidroksi kaprilik asit
Cilde olan temel etkileri, cildin üst tabakasındaki ölü deriyi ciltten uzaklaştırmaktır. Bunun sonucunda kırışıklıklar azalır, kolajen sentezi artar, cilt daha genç ve parlak bir görünüm kazanır. Ayrıca akne oluşumu, yaş ve güneş etkisiyle oluşan kahverengi lekeler ile akne izleri de dolaylı olarak azalır.
Etki Alanı
Kozmetik açıdan cilt, temel olarak epidermis ve dermis olmak üzere iki tabakaya ayrılır. Epidermis, cildin üst tabakasıdır ve ölü hücrelerden oluşur. Dermis ise cildin alt tabakasıdır ve canlı, yeni üretilmiş hücrelerden meydana gelir. Dermisin altında hipodermis isimli bir kısım daha vardır. Bu kısım, derinin alttaki organ ve dokulara tutunmasını sağlar.
Ciltte ölü hücreler ve canlı hücreler arasında sürekli bir döngü ve denge vardır. Yaş ilerledikçe bu denge bozulur. Alt tabakada üretilen canlı hücre sayısı azalır. Bunun sonucunda üst tabakada bulunan ölü hücrelerin sayısı artar, ölü hücreler birikmeye başlar ve üst tabaka kalınlaşır. Kalınlaşan üst tabaka daha donuk, mat bir görünüm alır. Bununla beraber ciltte kırışıklıklar ve renk koyulaşması meydana gelir.
Alfa hidroksi asitler;
- Cildin üst tabakasındaki ölü hücreleri uzaklaştırır.
- Çok küçük boyutlu yapılar oldukları için cildin alt tabakasına rahatlıkla ulaşırlar.
- Cildin alt tabakasında kan akışını hızlandırır, kolajen üretimini artırır ve yeni hücrelerin üretilmesini sağlar.
Akne
Ciltteki ölü hücrelerin uzaklaştırılması akne oluşumunu azaltır. Akne, ciltteki gözeneklerin sebum (cilt yağı), bakteri veya ölü hücrelerle dolması sonucu oluşur.
2-3 ay boyunca düzenli olarak kullanılan alfa hidroksi asitler gözeneklerdeki ölü hücreleri temizler ve gözeneklerin boyutunu küçültür. Böylece yeni akne oluşumunu azaltır.
Kolajen Üretimi
Alfa hidroksi asitler, kolajen üretimini destekler. Kolajen, cilde dolgun ve pürüzsüz görünüm veren bir proteindir. Zamanla ve güneş etkisi ile kolajen üretimi azalır.
AHA’lar, kolajen üretimini artırarak cilde tekrar dolgun ve canlı bir görünüm kazandırır.
Kan Akışını Artırma
Alfa hidroksi asitler, cildin alt tabakasında kan akışını artırır. Bunun sonucunda cilt hücreleri ihtiyaç duydukları oksijen, vitamin ve mineralleri daha fazla alır. Böylece cilt, daha parlak ve canlı bir görünüme kavuşur.
Hyalüronik Asit Üretimi
AHA’ların bir diğer etkisi ise hyalüronik asit üretimini artırmaktır. Bunun sonucunda cilt daha fazla neme kavuşur. Hücre yenilenmesinin hızı artar.
Anti-Aging
Alfa hidroksi asitler, ölü hücreleri uzaklaştırması, ciltte kan akışını hızlandırması, kolajen ve hyalüronik asit üretimini artırması gibi özellikleri sayesinde oldukça popüler anti-aging maddelerdir.
Özellikle yüzeye yakın kırışıklıkları ve çizgileri gidermede oldukça başarılıdır. Ancak derin kırışıklıklar üzerine etkileri zayıftır.
Çeşitleri
Alfa hidroksi asitlerin hepsi aynı güçte etki göstermez.
En etkili olanlar;
- Glikolik asit
- Laktik asit
- Sitrik asit
Özellikle en küçük boyutlu olan glikolik asit, en yüksek biyoyararlanıma sahiptir. Dermisin en alt tabakasına kadar inebilir ve buradaki hücrelerin içerisine kolaylıkla girebilir.
Glikolik asitten sonra en etkili olan laktik asittir. Sitrik asit de laktik asite yakın bir etki gücüne sahiptir.
Kozmetik ürünlerde en çok kullanılanlar en güçlü ve en az yan etkiye sahip olan glikolik asit, laktik asit ve sitrik asittir. Her biri tek başına etkili olmasına rağmen, aynı üründe birlikte yer almaları toplam etkilerini artırır. Bu nedenle kozmetik ürünlerde genellikle tek başlarına değil, karışım halde bulunurlar.
Kullanılması Gereken Miktar
AHA’lar ciltteki ölü hücreleri uzaklaştırma konusunda oldukça etkilidir. Bu nedenle kullanılan miktarlar konusunda dikkatli olmak gerekir.
Genel olarak kozmetik bir üründe toplam AHA konsantrasyonunun %10’u geçmemesi gerekir. Günlük olarak kullanılan ürünlerde %5 en ideal orandır. Haftada bir veya iki kere kullanılan yüz maskeleri ve peeling ürünlerinde %10 konsantrasyon kabul edilebilir bir orandır.
%10 konsantrasyonlu bir ürünün günlük olarak sürekli kullanılması ciltte kızarıklık, kaşınma ve irritasyona sebep olur. Daha yüksek konsantrasyonlu ürünler ise güneşe karşı hassasiyete, ciddi güneş yanıklarına ve güneş lekelerine neden olur.
Bir uzman kontrolünde uygulanan çeşitli tedavilerde yüksek konsatrasyonlar kullanılabilir. Böyle bir durumda mutlaka güneş koruyucu ürünler kullanılmalıdır. Ayrıca bu tip bir tedavi ancak uzun aralıklarla yapılmalıdır.
İlk defa AHA içeren bir ürün kullanacak kişiler, günlük olarak kullanılan ürünleri ilk önce 2 günde 1 kere olacak şekilde kullanırsa yan etki ihtimali azalır.
İlk kullanımda ciltte hafif bir kaşınma benzeri his normal kabul edilir. Bir süre 2 günde 1 kullandıktan sonra günlük kullanıma geçilebilir.
Alfa hidroksi asitler oldukça etkili ürünler olduğu için kullanılacak ürün seçiminde ve kullanırken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Özellikle ürün içeriğindeki konsantrasyon oldukça önemlidir. İçeriğinde hangi konsantrasyonda AHA taşıdığı bilinmeyen ürünleri kullanmak risklidir.
